Tekne Sigorta Poliçelerinde ; Poliçe kapsam gereği , Teminat
çerçevesindeki, bir yakın sebep sonucu Tam
Ziya’nın veya Sigorta değerini aşan ( Insured Value) masraflar nedeni ile Hükmi
Tam Ziya’nın söz konusu olması halinde ;Sigortalıya Gemiyi Terk etme hakkı doğar.
Ancak Terk durumunun Makul nedenler ile yapılması
gerekmektedir.
Terk’in yapılabileceği haller;
1)
Geminin kayıp olması ve aradan yeterli bir süre
geçmesine rağmen , Gemiden haber
alınamaması,
2)
Teminat dahili bir riziko sonucu fiilen Tam Ziya’nın
önlenemez olması,
3)
Teminat dahili bir riziko sonucu Geminin Hükmi
Tam Ziya durumunun söz konusu olması şeklindedir.
Burada Gemi sahibine “Terk Hakkı” doğmuş olur. Ancak
Sigortacı burada bırakmayı kabul etmek veya Geminin mülkiyeti kendine
geçmeksizin “Tam Ziya” şeklinde ödeme yapmakta serbesttir.
İngiliz Sigorta kanununun 60. ve 61. Maddeleri Hükmi Tam
Ziya ve Geminin Terk sonucu “ Tam Ziya” olarak kabul edilerek ödenmesi durumunu
tarif eder.
Diğer yandan İngiliz Sigorta Kanununun ( Marine Insurance
Act 1906) 58. maddesi “Kayıp Gemi” (Missing Ship) hususunu düzenleyerek hangi
durumda Geminin kayıp Gemi olarak adledibileceği ve “Actual Total Loss” olarak
muteala edileceği hususları belirlemiştir.
Hükmi Tam Ziya; Poliçe deki mevcut bir şartın, rizikonun gerçekleşmesi
sonucu, gerçek bir Tam Ziya’nın kaçınılmaz olduğu , Geminin tamir masraflarının,
Geminin Sigorta değerini aşacak boyutta olması sonucu ,Sigortalı değerin makul olarak Terk edildiği hallerde
“ Hükmi Tam Ziya” vardır şeklinde açıklanır.
Her Hükmi Tam Ziya durumunda , Sigortalı ; Sigortalı değeri Terk
etme durumunda değildir ki, 61. madde ile herhangi bir “ Hükmi Tam Ziya” halinde
Sigortalı zararını “Kısmı Ziya” veya Sigortalı değeri Sigortacıya Terk ederek “Tam
Ziya” olarak işlem görmesi hakkına sahiptir. Burada dikkat edilecek husus Terk
halinde ; Sigortalı değerin “ makul
olarak Terk edilmesi”gerektiğidir.
Yani Gemi ; hasarlanmış ve Tam Ziya kaçınılmaz olmuştur, bu
durumda Sigortalı Gemiyi Terk ederek, Sigortacıdan Tam Ziya talebinde
bulunabilir veya Gemisini terk etmeden ,tamir ettirerek, Sigortacıdan Sigortalı
değerin tamamını ( eğer tamir masrafları Sigorta bedelini aşmıyor ise)tamir
masrafı olarak Sigortacıdan talep edebilir.
Hükmi Tam Ziya talebi yapılırken; Sigortalı değer ile ilgili
tüm haklar Sigortacıya Terk edilmelidir. Dolayısıyla Sigortalı değerden geriye
ne kalmış ise, bunlardan doğan haklar Sigortacıya Temlik edilerek , Tam Ziya
talebinde bulunulur. Eğer Terk yapılırken bu hususlar atlanır ise; Ziya sadece
Kısmi Ziya olarak kabul edilir ve işlem görür.
Terk ihbarının yapılabilmesi için; Hasarın olduğu an değil ,
hasar ile ilgili yeterli bilgi ve veri
toplandıktan sonra durum değerlendirmesi yapıp , gecikmeden Terk İhbarının
yapılması gerekir. Terk İhbarı yapılmada gecikmesi halinde ; Terk hakkı
kaybolur. Örneğin; hasar sonrası Gemi
yüzdürülür ve kısmen tamir edilmiş olsa bile “Terk ihbarında bulunulamaz”.
Geminin Sigortacıya Terk yolu seçilmiş ise; Sigortalının
Terk İhbarı ekine “Geminin bağlı
bulunduğu limandaki-Gemi Sicil Dairesinden alınması gereken “Terk’in Sicil den
düştüğünü” gösteren belgenin alınması ve Geminin Klasından “ Geminin Fiziki
vasfını kaybettiğini” gösteren bir belgeyi alarak , Sigortacıya Terk ihbarında
bulunması gerekir .Buda Gemi artık Gemi olarak tanımlanamıyor” demektir.
Terk ihbarı yapılırken, Sigortalı Terk yolunu seçtiğinde ; Sigortacıya
Tek İhbarında bulunmaya mecburdur. Aksi takdirde Ziya “Kısmı Ziya” olarak işlem
görür. Terk İhbarı yazılı olarak verilebileceği gibi kısmen şifahi, kısmen
yazılı olarak da verilebilir. Yukarıdaki belgeleri ihbara eklemek son derece
önemlidir. Sigortalının Gemi üzerindeki menfaatini kayıtsız-şartsız Sigortacıya
devrettiğini belgeleyecek şekilde ihbar yapılmalıdır.
Terk ihbarı sonucu; Sigortacının bu ihbarı reddetmesi,
Sigortalının haklarına halel getirmez. İhbar yapıldıktan sonra Sigortacının sessiz
kalması Terk’in kabul edildiği anlamına gelmez. Terkin kabulü, Sigortacının
cevabı ile zimni olur. Terk ihbarı Sigortacı tarafından kabul edilmiş ise,
sonradan rücu edilemez ve mesuliyetin kabulü anlamını taşır, ihbarın yeterli
olduğunun kesin kanıtıdır.
Ancak ,Sigortacı Terk İhbarından feragat edebilir.
Sigortacının Terk’i red etmesi durumunda ;Sigortalı Terk’in resmileşmesi için
ve Hükmi Tam Ziya hasar talebini kanunu yoldan çözmek ister ise; Sigortalının
Sigortacıya karşı bir ilam çıkarması
gerekmektedir.
Konunun devamını bir sonraki yazımda bulabilirsiniz.
