P&I TEMİNATININ KARŞILADIĞI RİSKLER

P&I teminatları neleri kapsar. Her ne kadar Klüpten klübe ufak tefek farklılıklar arz etsede, P&I teminatı ana hatları itibari ile aynıdır.

Özet halinde bu teminat aşağıdaki riskleri kapsar.

* Gemi Mürettebatının hayatını kurtarmak ile ilgili masraflar ( haberleşme,  Geminin batması halinde arama ve helikopter masrafları vb)

* Üçüncü şahısların, Mürettebatın, Yolcuların  yaralanma veya ölüm nedeni ile ödenmesi gereken tazminatlar,

* Gemi personelinin yaralanma ve/ veya hastalanması sebebi ile doğacak hastane, ilaç, her türlü tıbbi kontroller ile ilgi masraflar ile Ülkesine geri gönderilme masrafları,

*Kaçak yolcu ve/veya yaralı şahısların indirilmesi için rota değiştirmekten doğan masraflar, liman masrafları

* Yukarıdaki nedenler ile ( zorunluluk halinde)  Mürettebattan boşalan birinin yerine, yeni mürettebatın getirilmesi ile ilgili masraflar , diğerinin gönderilme masrafları

* Geminin batması, yanması vb gibi durumlar halinde mürettebatın Ülkelerine geri gönderilme masrafları, zayi olan personel eşyalarının tazmini ,

* Yardıma ihtiyacı olan bir Gemiye  yasal zorunluluk sebebi ile yardım etmek amacı ile Gemi sahibinin yaptığı masraflar ( başka bir şeklide tahsili mümkün olmayan hallerde, yarım çağrısına gidilen Gemi için rotadan sapma ve tekrar aynı rotaya dönme masrafları, zaman kayıpları vb.)

* Gemide meydana gelen bulaşıcı bir hastalık nedeni ile ilgili Karantina masrafları, sığınılan Liman için doğan Liman masrafları,  Gemi personelinin Ülkelerine gönderilmesi gerektiği hallerde , geri gönderilme ve yeni personelin getirilme den doğan masraflar,

*" Running Down Clause" yani çatışma sorumluluğu ; Geminin başka bir Gemi ile çatışması sonucu, çatılan Geminin hasarı , personelinin ölüm, yaralanma, kişisel eşyaların zayi, yükünün, uğradığı zararları, kirlenme gibi masrafları 1/4 nispetin de karşılar. Kalan 3/4 H&M Sigortacıları tarafından karşılanırken; en doğru uygulama çatışma sorumluluğunu daha önceki yazımda da belirttiğim üzere "4/4 THS RDC" şeklinde P&I Teminatı kapsamına almaktır. Ayrıca Çatışmada her iki Geminin kusur oranının baz alınarak tazminat ödemelerinde bulunulduğunu hatırlatmakta fayda var. Çatışma sırasında Sigortalı Gemide çatışma sonucu yük de hasarlanmış olabilir. Çatışma sonucu tarafların kusurları oranında garantiler verilir, Sigortalı  Geminin yükü gecikme yüzünden piyasasını kaybetmiş olabilir. Bunlarda  tazminata tabidir.

* "Fixed or Floating Object" 4/4 nispetinde P&I dahil ettirilmelidir . İskele, Liman, rıhtım, yani yüzer veya sabih cisimlere çarpma sonucu oluşan hasarlar buna Deniz altındaki borular, telefon kablolarına verilen hasarlar da dahildir.

* Deniz Kirliliği sebebi ile doğan masraf, ceza ve tazminatlar

* Geminin sebep olduğu dalgaların üçüncü şahıslara ve mallarına verdiği zararlar,

* Geminin hasarlanması sebebi ile Gemi geçici olarak yaşanamayacak durumda ise Gemi personelinin konaklama vb masrafları,

* P&I Klübce kabul edilmiş ve  onaylanmış belli bir kontrat altında Geminin çekilme  veya çekmesi sonucu ;Gemi sahibinin mesuliyetine giren veya Geminin uğradığı zararlar,

* Tahliye, yükleme araçlarının, barge, Kreyn 'lerin kira sözleşmelerinden doğan sorumluluklar,

* Gemi enkazının kaldırılma masrafları,

* Sigortalı Geminin yükünün hasarı, çalınması, ,eksik tahliyesi, kaybı vb zararları,

* Müşterek Avarya ; G.A. da yüke düşen hisse ve masraflar, taşıma sözleşmesinin ihlal edilmesi sonucu, tahsil edilemez ise, Klüpten tahsil edilebilir ,Tekne Sigortacılarından tahsil edilemeyen G.A.Gemiye düşen masraflar ; Geminin Sigortalatıldığı değer, Müşterek Avarya Dispeçi nin yapıldığı andaki değerden düşük ise (eksik Sigorta)Tekne Sigortacılarının eksik değer oranı / noksan kalan kısmı P&I karşılar,

* Gümrük yetkililerinin , mahkemelerin ;yüklerin eksik veya fazla tahliyesi,kaçakçılık, göçmenlik mevzuatları sebebi ile doğan suçlar ile ilgili cezalar,

* Soruşturma masrafları,

* Liman ve gümrük yetkilileri ve polis tarafından Gemi Mürettebatına müdahale edilmesi sonucu ödenecek tazminat ve savunma masrafları,

* Gemi İşletmeciliği ile ilgili zarar ve ziyanlar (Klüp kurulları dahilinde Klüp yetkili komitesi tarafından kabul edilen işletme hataları)

* Taşınacak Konteynerlar sebebi ile doğacak sorumluluklar,

* Klüpten onay almak kaydı ile Sigortalı Geminin sorumluluğu dahilindeki bir zararı en aza indirgemek veya engellemek için yapılacak Mahkeme, Avukat, bilirkişi masrafları,

* Gemi zabitlerinin  Yolcu olarak düşünülen eşlerini ve /veya diğer şahısları taşımaktan doğacak masraflar,

 YÜK İLE İLGİLİ SORUMLULUKLAR

* Sigortalı Geminin yüküne; terleme, istif hatası sonucu yükün hasarlanması halinde yük sahibine ödenecek tazminatlar,

* Gemide Taşıma esnasında  Konteyner ve benzeri teçhizatın   zarar ve ziyanı, techizatın  kötü kullanımdan dolayı malın uğradığı zararlar, gene kötü kullanımdan ötürü ölüm, sakatlık gibi olaylara sebebiyet verme sonucu doğacak sorumluluklar ( Konteyner Gemileri)

* Yakıt vermeye gelen Barçlar, kumanya motoru , acente motoruna vb verilecek zarar ve ziyanlar,

* Hasta veya sakat şöförlerin ilaç, ülkelerine geri gönderilme, yerlerine yenilerin getirilmesi masrafları ( Ro-Ro Gemileri),

* Yukarıdaki hususlar ile ilgili , Klübün onayı alınarak yapılacak savunma masrafları,

* Gemiye elkonması sonucu doğan masraflar,

* İnceleme masrafları,

* Bir Ülkenin veya uluslararası yetkililerin müdahalesi sonucu oluşan masraflar,

* Yasal masraflar ( FD&D)

Şeklindedir.

Bu teminatlar doğrultusunda hasarları en aza indirgemek Gemi sahibi kadar Gemi Kaptanının da sorumluluğundadır.

Zaman  zaman Klüplerce öngörülen Pre-Loading Survey, Draft Survey gibi zorunlulukların maliyet sebebi ile yaptırılmadığı , bu yüzden hasar halinde Gemi sahiplerinin hasarın iyileştirilmesi hususunda Klüplerden sorun yaşadığı görülmektedir.

Yük hasarları ile ilgili sorun yaşamamak için Klüpce şart koşulan bu surveyleri yaptırmayı ihmal etmeyiniz. Bir hasar esnasında en önemli dayanağınız haklı olduğunuzu ve gerekli tedbirleri aldığınızı kanıtlayacak delillerdir.

P&I Teminatı H&M teminatı gibi kendi içinde çeşitlilik arz etmediğinden yukarıda kısaca teminatı ana hatları ile izah etmeye çalıştım.

Geminizin sefer boyunca Denize ve yük taşımaya elverişli olmasından Gemi Sahibi ve Kaptanı olarak, sizin sorumlu olduğunuzu unutmayınız.

H&M POLİÇELERİ

Bir önceki yazımda belirtiğim üzere H&M Poliçeleri kendi içersinde türevleri olan ve farklılık arz eden Poliçelerdir.

Genellikle Geminin yaşının baz alınarak , risk satın alımında Sigortacı tarafından ; verilebilir teminat olarak ileri sürülürler.

H&M Poliçelerinde ana temel belli Ülkeler Hariç ( Amerika, Fransa) “Instıtute Time Clauses Hulls”dır. Joint Hull Commitee / Loyd’s tarafından düzenlenir ve çeşitli tarihlerde zamana bağlı gelişmeler çerçevesinde değişikliğe uğrarlar.Günümüzde ağırlıklı olarak 1.10.83 ve 1.11.95 tarhli I.T.C.H. kullanılmaktadır.  

Geminizin yaşına göre , Geniş Teminat alacağınız gibi, dar teminat ,FPA UCB,Total loss Only  gibi teminatlarda alabilirsiniz.

Sigorta Şirketince verilen bu teminatlar tamamıyle, Geminin yaşından kaynaklandığı gibi; bazı durumlar prim indirimi veya bazı aracılar tarafından Gemi sahiplerine cazip fiyat sunmak ve teminatın neyi karşılıyacağını bildirmeden tekli f olarak ileri sürülebilmektedir.

Şunu unutmak gerekir ki; insanları sadece bir kez kandırırsınız. Mühim olan yaptığınız işte ne kadar iyi olduğunuz ve o işi ne kadar iyi yaptığınızdır.

Gemi sahiplerinin kesinlikle; H&M Poliçelerini bizzat kendilerince irdelenmesi, teklifin yani teminatın mahiyeti halkında brokerlerinden yazılı açıklama istemesi, Poliçe üzerinde sadece I.T.C.H. yazmasının yeterli olmayacağı, bunun yanı sıra 1.10.83 / 1.11.95 gibi teminat tarihi ve teminatın kloz numarasının yazmasına dikkat etmeleri  gerekmektedir.

Ayrıca Gemilerin teminat altına alınması için verdikleri” Firm Order” da tüm bu yukarıdaki ifadeler çerçevesinde Geminin teminat altına alınmasına yönelik sözleşme hazırlanması ve hazırlatılmasına yönelik onay verdiklerini bizzat kontrol etmesi gerekir.

Yurt dışı ağırlıklı çalışan Broker olarak dikkat ettiğim husus; Yurt dışındaki Gemi Sahipleri ve İşletmecilerin bu hususa bizzat kendilerinin kontrolünde olmasına dikkat ederek, teminata, Sigorta Marketine ve  brokere kendileri karar verirken, Ülkemizde bu durum tam tersidir.

Yani mülkiyeti tamamen Gemi sahibine ait olan bu kadar önemli bir Poliçe nin, ilgili Sigorta Şirketinin ve Brokerin seçimi Şirket çalışanlarına bırakılmakta ve hatır gönül ile iş yapılmaktadır.

Ardından bir hasar olduğunda tüm sıkıntıyı Gemi sahibi yaşamaktadır. Malum yanımızda çalışanlar bugün var yarın yok. Ama o Geminin sahibi olarak siz hep varsınız ve kayıp, zarar, ziyan sizin.

25 yıllık mesleki hayatım boyunca ; Brokerliğin yanı sıra profesyonel hasar çözüm servisi veren Şirketimizde , tarafımıza hasar çözümü için yapılan başvurularda bu yüzden felakete sürüklenen pek çok Gemi sahibi gördüm.

Bu gemi sahiplerinin kendi personeli tarafından uygun buldukları aracı ve Sigorta Şirketlerinden yaptırdıkları Poliçelerde öyle enteresan şeyler gördük ki kabul edilebilir gibi değil idi.

Poliçe var ama teminatın ne olduğu belli değil, teminatın kloz numarası yok. Yani bir Poliçe var ama neyi kapsıyor belli değil. Üstelik Gemi sahibi bu Poliçe ye oldukça yüklü prim ödemiş.

Sonra deniyor ki Poliçeler ödeme yapmıyor. Yapmaz tabii. Doğru dürüst bir Poliçeniz , doğru dürüst işi bilen bir Brokeriniz ve doğru dürüst Bir Sigortacınız olursa ve brokeriniz hasar konusunda da uzman ise tüm hasarlarınızı alırsınız.

Demek ki; Poliçeler üzerine teminatın tarihi , kloz numarasının yazması, lehinize olan özel ek klozların Poliçeye dahil edilmesi, teminat tarihine göre ilave edilmesi gereken ve/veya hariç bırakılması gereken hususların Poliçenizde yer alması gerektiğine çok önem vermelisiniz ve buna en çok Gemi sahibi olarak da siz dikkat etmelisiniz.

1.10.83 tarihli Enstitü klozları ile 1.11.95 tarihli Enstitü klozları arasında çok ciddi teminat daraltmaları vardır. Nisan 1995 yılında DTO Dergisindeki yazımda açıkladığım üzere; 1.11.95 tarihli tekne Enstitu klozları 1.10.83 tarihli klozlara göre ciddi farklılıklar, daraltmalar  arz etmekte ve Donatana ciddi sorumluluklar yüklemektedir.

İşi iyi bilmeyen bazı aracı kurumlar; Çalıştıkları Şirketlere 1.11.95 tarhli klozların daha güncel ve çağdaş olduğundan bahsetmektedir. Doğrudur ama bir o kadar da daha dar kapsamlıdır, ta ki Donatan aleyhine olan hususların hariç edildiği, filodaki Gemilerin korumaya alınması, önemli klozların daraltılması ve çok önemli ek klozların Poliçe ye dahil edilmesi halinde. Aksi takdirde çağdaşlık ve güncel olmanın hiçbir önemi kalmayacaktır. Yani sadece bir kağıt ğarçası olacaktır hele ki büyük bir hasarda. Boşuna döneminde pek çok Ülke Gemi sahipleri bu tarihli klozların yürürlüğe alınmasını engellemek için Joınt Hull Comitte aleyhine dava açmamıştır.

Zaten bu Poliçeler; Ticari zorunluluğun yanı sıra malınızı Güvence altına almak ve aldırmak için yapılmıyor mu, bu primler boşuna mı ödeniyor. Sırf birileri para kazansın diye.

Her ne kadar yukarıda belirttiğim farklı türevleri olan tekne Poliçeleri öyle komplike teminatlardır ki ek klozlar ile bir Poliçeyi olabilecek en iyi duruma getirirsiniz.

Bazı durumlarda Geniş teminat bile her makine hasarını kapsamaz, broker olarak işinizi bilip, riski iyi analiz edip, teminata ek kloz ilavesi yapmalısınız.

Böylece Gemiyi ve sahibini olası tüm risklere karşı olabilecek zararlara karşı düzenlettiğiniz Poliçeler ile güvence altına almalısınız.

Poliçelerde Market Klozları dediğimiz birde matbu klozlar vardır. Bazı Poliçelerin Market Klozları dediğimiz bu klozları dahi kapsamadığını görüyoruz. Mutlaka Poliçe de yer almalıdırlar.

Poliçenin bağlı olduğu kanun ve yargı yeri de çok önemlidir. Hangi ülkeden Poliçe temin ederseniz edin, Poliçenizin İngiliz kanunları- yargı yerinin Londra olmasına dikkat edin. İngiliz kanunları tamamı ile Sigortalı haklarını korur (belli istisnalar dışında) 1906 ACT altında yürür.

Poliçe de gemi değerinin “Insured Value” esasına bağlı olmasına dikkat edin; Gemi değeri, mutabakatlı değer ifadelerinin hiçbir hukuksal dayanağı yoktur.

İngiliz kanunları “Insured Value” kuralına göre çalışır. Sigortacının sonradan Gemi değerine itiraz hakkı yoktur.

Sizin en önemli göreviniz ISM  / DOC  ve Klasınızın Sigorta Süresince devam ettirilmesi, Klas tavsiyelerinin ve surveylerinin zamanında yapılması, Geminin her zaman  denize  ve yük taşımaya elverişli olması, Sigorta Primlerinin talep edilen vadelerde ödenmesi, uzatma alınmış ise uzatma tarihi geçmeden ödemenin yapılması, Survey Şartlarının zamanında yerine getirilmesi ve eksikliklerin verilen süre zarfında tamamlanarak, delillendirilmesi ve gerekli hallerde ek Surveyler ile eksikliksilerin giderildiğinin resmi olarak raporlatılması ve Sigortacınıza ibraz edilmesi, hasarlarınızın Poliçenizin temelinin oluşturan kloz tarihi çerçevesinde öngörülen sürede Sigortacıya ihbar edilmesi; Sigortalı olarak sizin zorunlu ve Poliçe çatısı altında yasal yükümlülüklerinizdir.

Geminizin daha önce başka Şirkette Sigortalı olması, seyir sahasının farklı olması, yeni Sigorta Şirketinin Survey talebini haksız kılmaz, her Sigortacı farklıdır ve gerek H&M gerekse P&I Survey şartına bağlı olarak teminat verir.

Sigortacı sizin; Poliçe kapsamınız ve yukarıdaki hususlara dikkat etmemeniz halinde açığınızı yakalayarak, hasar ödemekten kurtulur.

Öyle Gemi hasarları vardır ki; Poliçeniz karşılamasa bile farklı şekillerde hasar tazmini yoluna gidebilirsiniz. Ucuza kaçmak yerine işin kalitesine, alt yapısına, Sigortacının S&P rate’ine  dikkat etmeniz çok önemlidir.

Aslında yukarıdaki hususlara dikkat edilmesi ve uygun ve sağlam bir Sigorta Şirketinin seçimi ve Poliçe teminatının tamamıyla haklarınızı koruyacak boyutta olması halinde Poliçe kapsamı içinde  alınmayacak hiçbir hasar yoktur.

Hasar ihbarını aracı kuruma ve/veya Sigortacınıza mutlaka yazılı olarak yapmaya özen gösteriniz.

Hasar ve iyileştirme süreci oldukça sancılı bir süreçtir ve sık sık Sigortalı ve Sigortacı karşı karşıya gelir. Hasar halinde önce Surveyor atanması gerekir ki olay yerine göre Surveyor atanması bazen birkaç günü bulabilir. Bu süre zarfında Sigortalı Geminin hasarının büyümesini önlemek için sanki Sigortası yokmuş gibi davranarak, gerekli tüm tedbirleri şartlar elverdiğince almak zorundadır.

Sigortacı Surveyörü geç atadı, bu sürede Geminin hasarı da arttı gibi bir yaklaşım kabul edilmez. Surveyörün işi hasar tesbitinin yanı sıra, hasarın “yakın sebep “ ( cause proxima) unsurun tesbitidir.

Burada amaç; hasarın Poliçe kapsamındaki bir nedenden kaynaklanıp kaynaklanmadığının tesbitidir.

Hasar Surveyinin en önemli ve ilk unsuru budur. Ardından hasar tesbiti yapılır ve rapor Sigortacıya ibraz edilir.

“Yakın sebep” Poliçe kapsamındaki bir riskten kaynaklanıyor ise; hasar dosyası yürür, ardından hasarın büyüklüğünün ve zararının tesbiti yanında; Sigortacı Gemiyi teminat altına aldığı zaman yapılan Survey raporunu tekrar açar, hasarla ilgili ilişiklendirilecek bir husus olmadığını irdeler, klas raporlarını talep eder, prim ödemelerine bakar ve akabinde aykırı bir husus yok ise Dosya yürür ve hasarın telafisi yapılır. Aksi takdirde yukarıdaki incelemelerde aykırı bir husus tesbit edilir ve Sigortalı olarak Sorumluluklarınızı yerine getirmediğiniz tesbit edilir ise, Sigortacı hasar ödemekten kurtulur.

Bu durum da hiçbir şeklide aksine delil ibraz etmedikçe hasarınızı alamazsınız.

Bu yüzden en baştan beri Sigortacınızı, brokerinizi, Teminatını çok dikkatli seçmenizi tavsiye ediyorum ki bu tarz sonuçlar ile karşılaşmayın.

Maalesef bu işler hatır, gönül ile yürümez, kimse de kimsenin felaketine sebebiyet vermesin. Hasarlar dan uzak hayırlı yol selametleri dileğiyle.